Acele Kamulaştırma Bedeli Nedir?

Acele Kamulaştırma Bedeli

Türkiye’de kısa bir zaman önce yapılan Karayolları kamulaştırma çalışmalarını takip eden başta TANAP olmak üzere kentsel dönüşüm, HES ve enerji nakil hatları kapsamındaki acele kamulaştırma uygulamaları sıklıkla gündeme geliyor. Peki, acele kamulaştırma nedir ve gayrimenkulu nasıl etkiler?

Acele kamulaştırma uygulaması Kamulaştırma Kanunu’nun 27. Maddesine dayanılarak uygulanıyor. Bu kanuna göre Bakanlar Kurulu 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nda yer alan yurt savunması ihtiyacına ya da aceleliğine göre olağanüstü durumlarda taşınmaz mala el koyulabiliyor. Acele kamulaştırma uygulaması kamulaştırma işleminin tamamlanmasında yaşanabilecek olası sorunlar çıkması halinde yapılabiliyor. Kamulaştırma ile acele kamulaştırma arasındaki fark ise kıymet takdiri dışındaki işlemlerin daha sonradan tamamlanması olarak tanımlanıyor.

Acele kamulaştırma uygulaması hangi hallerde yapılabiliyor?

3634 Sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’na göre acele kamulaştırma üç durumda yapılabiliyor.

İlk durum, ülke savunmasını sağlamak amacıyla acele kamulaştırma uygulanması. Bu durumda acele kamulaştırma kararı sadece Bakanlar Kurulu tarafından verilebiliyor. Kamulaştırma yapılan alanın sadece ülke müdafaasında kullanılması ise bu durumun bir diğer şartı oluyor. Ülkenin yaşadığı seferberlik ve savaş halinde ya da böyle bir durumun gelişebileceği kriz ve gerginlik dönemlerinde Bakanlar Kurulu’nun kararıyla askeri hastane, askeri yol ve köprü, cephane, askeri üs yapılmak üzere ihtiyaç duyulan taşınmazlara el koyulabiliyor.

İkinci durum, yine Bakanlar Kurulu tarafından aceleliğine karar verilen konular oluyor. Kentsel dönüşüm ve HES projeleri bu durum kapsamında gerçekleştirilen acele kamulaştırma uygulamaları arasında yer alıyor. Aceleliğe karar verilen durumun kapsam ve çerçevesinin belli olmaması, bu durumun mülkiyet hakkının sınırlandırılmasında göreceli bir kavram olmasına yol açıyor.

Üçüncü durum, özel kanunlar ile belirlenen olağanüstü uygulamaları kapsıyor. Bu durumlarda acele kamulaştırma yapılma yetkisi idareye veriliyor.

Acele kamulaştırma uygulaması nasıl yapılıyor?

Acele kamulaştırma işlemi için öncelikle 2942 Sayılı Kanunun 8. Maddesi gereğince yapılandırılan Kıymet Takdir Komisyonu kamulaştırma yapılacak alan için kıymet takdiri yapıyor. Kamulaştırma işlemi yapılan bu kıymet takdiri kamu tarafından sonlandırılıyor. Kamulaştırma işlemlerine ise aciliyet nedeniyle kamulaştırma işleminin hemen sonrasında başlanıyor. Gerçekte bu işlemler kamulaştırma bedelinin tespiti oluyor.

Acele kamulaştırma işlemi dava şeklinde görülüyor. Acele kamulaştırılması öngörülen taşınmaz için kamu mahkemeye başvurarak taşınmazın değerini tespit ettiriyor ve kamulaştırma kararı alıyor. Mahkeme taşınmazın kamu yararına olduğuna ve Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenen değerinin mal sahibinin banka hesabına yatırılmasına karar veriyor. Bu durum davanın kabul edilmesi anlamına geliyor ve mal sahibi ile uzlaşılarak taşınmazın satın alma işlemi gerçekleşiyor. Uzlaşma sağlanamadığı durumlarda ise idare Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil davası açabiliyor.

Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası nasıl sonuçlanıyor?

Acele kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazın sahibi ile idare arasında kamulaştırma işlemini takip eden 6 ay içerisinde anlaşma sağlanamaz ise idare tarafından Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası açılması gerekiyor. Bu dava sonucunda belirtilen taşınmaz bedeli idare tarafında bankaya yatırılan bedelden farklı ise esas bedel olarak dava sonucunda belirlenen bedel baz alınıyor. Eğer acele kamulaştırma işlemini takip eden 6 ay içerisinde idare tarafından Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası açılmazsa, taşınmazın sahibi Kamulaştırmasız El Atma Sebebiyle Tazminat Davası açabiliyor.mornot.com